Đoàn Quân đội có 26 người, bao gồm các anh hùng, nhà văn, nhà báo
Bác mời tôi đến nhà, khoác tay đi bộ một vòng trong vườn, cử chỉ thân tình, lời nói vẫn rất nhỏ nhẹ. Quả tình lúc đó tôi không còn giữ được tĩnh tâm, thậm chí đã phản ứng có phần vô văn hóa khi chất vấn Đại tướng là vì sao lại gạch câu hỏi ấy đi. Nhà văn Lê Lựu Lần trước nhất tôi trông thấy Đại tướng, được nghe Đại tướng nói chuyện từ năm 1954, nhưng phải đến năm 1965, khi Đại tướng về thăm Quân khu 3 ở Chí Linh (Hải Dương) tôi mới có may mắn được trò chuyện riêng với bác.
Suy nghĩ rất lâu, Đại tướng bảo: Được quá chứ. Gần gũi, bình dị và tình cảm lắm. Chứng kiến cảnh ấy, Đại tướng chẳng hề giận dữ. Bác nhẹ nhõm bảo thôi. Lẽ thường, rất khó có dịp được ngồi cùng Đại tướng, nhưng bản thân tôi cũng chẳng thể ngờ được rằng, Đại tướng chẳng những trò chuyện mà còn vỗ vai, hỏi han rất nhiều điều.
- Có nhiều cái mình phải vì cái chung Lựu à. Anh em không cần phải chen lấn, đứng sắp hàng, từng người một, muốn chụp bao lăm cũng được. “Đại tướng nằm viện gần cả chục năm, nhưng khi nghe tin bác mất, cả quân, cả dân, cả thế giới vẫn cảm thấy đột ngột. Lúc đoàn đến thăm hầm Đờ Cát, chị Nguyễn Thị Ngọc Toản, vợ Trung tướng Cao Văn Khánh òa lên khóc.
Lần thứ 2 năm 1973 ở rừng Trường Sơn, khi tôi làm phóng viên tùng san Văn nghệ Quân đội, dự cùng một nhóm phóng viên chụp ảnh Đại tướng. Chưa có một vị tướng nào trên thế giới mà kẻ thù cũng phải kính cẩn, nghiêng mình trước thiên tài, đức độ, đạo lý như Đại tướng Võ Nguyên Giáp.
Điều đặc biệt nhất tôi luôn kính phục đó là Đại tướng luôn đặt ích lợi chung của tập thể, của tổ quốc lên đầu. Ai cũng nao nức, tạo thành đám đông chen lấn, có phần bừa. Bức thư ấy tôi đặt vào chỗ trân trọng nhất.
Sau này, khi được gặp gỡ, tiếp xúc với Đại tướng nhiều lần hơn nữa thì trong lòng tôi, Đại tướng luôn là một người anh có phong cách bình dị, cao quý, hi sinh. Năm 1984, có 3 đoàn trở lại Điện Biên kỷ niệm 30 năm thắng lợi lịch sử Điện Biên Phủ.
Trong lòng Đại tướng cũng có nhiều tâm sự, nhưng nghe đâu bác luôn giữ kín, không muốn vì việc của mình ảnh hưởng đến việc chung.
Chuyến đi ấy tôi được chứng kiến một câu chuyện hết sức cảm động. Chính căn hầm này là nơi Đại tướng đồng ý cho ông bà lấy nhau và tổ chức đám cưới tại đây. Bà Hà (vợ Đại tướng), anh Hiếu, anh Huân (thư ký Đại tướng) cũng rất tạo điều kiện cho những người như tôi được gặp gỡ Đại tướng. Bài phỏng vấn bị Đại tướng gạch đi một câu hỏi tương đối mẫn cảm.
Tôi đi sang Mỹ, rất nhiều nhà văn bên đó san sẻ ước muốn được một lần họp mặt Đại tướng.
Tất nhiên là không có câu hỏi nhạy cảm ấy. Khi cơ duyên khôn cùng may mắn ấy đến, tôi mới chỉ là anh hạ sĩ quèn.
Còn nhớ, có một lần, tôi, Trần đại đăng khoa và nhóm phóng viên Tạp chí Văn nghệ quân đội đến gặp Đại tướng để viết bài “Hỏi chuyện anh Văn” nhân kỷ niệm 30 năm ngày phóng thích Điện Biên Phủ, kết thúc chiến thắng cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
Những việc liên tưởng trong cuộc đời, nếu có dịp tôi đều xin quan điểm Đại tướng.
Lựu cứ tích cực, bạo dạn mà làm. Đại tướng tiếp, chuyện trò với họ, cả 15 nhà văn ấy đều cảm thấy rất mực kính trọng, khâm phục”, nhà văn Lê Lựu. Ví dụ, khi có ý định thành lập trọng tâm văn hóa nhà buôn Việt Nam tôi đến tận nhà bẩm hỏi ý kiến Đại tướng.
Trò chuyện với bác xong tôi kính nể hết sức. Sau khi phỏng vấn xong tôi đã gửi bản thảo cho Đại tướng đọc.
Ấn tượng nhất của tôi về Đại tướng rất đúng với một câu nói của đồng chí Đồng Sĩ Nguyên: Đại tướng đánh giặc như thế, anh hùng như thế nhưng không bao giờ thấy Đại tướng nói to tiếng với ai. Đại tướng chỉ cười. Dường như trong con người Đại tướng không có khoảng cách, tuốt tuột đều là anh em ruột rà. Bài phỏng vấn "Hỏi chuyện anh Văn" sau đó in trên tập san Văn nghệ quân đội đầu tháng 5 năm 1994.
Thương nhân là dũng sĩ phát triển kinh tế. Đại tướng giản dị, tình cảm, tận tâm chỉ bảo cho chúng tôi, không bao giờ phân biệt thân phận người đó thế nào. Hoài vọng trước hết của họ là được gặp mặt Đại tướng. Sau những lần được gặp gỡ, được chuyện trò cùng Đại tướng, bản thân tôi học được rất nhiều điều. Kể cả nhiều lần sau này, thế cuộc Đại tướng có những lúc thăng trầm, nhưng chưa một lần nghe bác phàn nàn, than thở.
